.اظهارنامه مالیاتی در واقع یک فرم است که شما در آن باید درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها و سرمایه را اعلام کنید. همچنین موارد دیگری هم مانند معافیت‌ها و بخشودگی مالیاتی در این فرم وجود دارند که باید به سازمان امور مالیاتی اعلام شود
این فرم اطلاعات زیادی شامل اطلاعات هویتی و مالی را در برمی‌گیرد و برای اشخاص حقیقی و حقوقی استفاده می‌شود. برای تعریف دقیق‌تر آن باید به قانون مراجعه کرده و ببینیم براساس ق.م.م اظهارنامه مالیاتی چیست و شامل چه کسانی می‌شود؟
ماده ۹۵ این قانون یک آیین‌نامه دارد که در ماده یک این آیین‌نامه؛ اظهارنامه مالیاتی را اینگونه تعریف کرده است
اظهارنامه مالیاتی فرمی است به منظور اظهار درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه، معافیت‌ها، درآمد مشمول مالیات، مالیات، بخشودگی مالیاتی و همچنین اطلاعات هویتی و مکانی حسب مورد که برای صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم، بر حسب نوع و حجم فعالیت اشخاص مذکور مطابق نمونه‌هایی که توسط سازمان، تهیه و اعلام می‌شود
در واقع اظهارنامه مالیاتی دو بخش اصلی دارد که یکی شامل اطلاعات مکانی و هویتی افراد است و دیگری شامل صورت‌های مالی مانند صورت سود و زیان است
.برای اینکه حساب و کتاب مالیاتی شما دقیق باشد؛ نیاز دارید که یک بازه زمانی را به عنوان سال مالی برای خودتان تعریف کنید. براساس ماده 100 ق.م.م سال مالیاتی اشخاص حقیقی همان سال شمسی است که از ابتدای فروردین تا آخر اسفند است
.اما برای شرکت‌های خصوصی و اشخاص حقوقی ممکن است الزاما سال مالی و مالیاتی یکی نباشد. چرا که به دلیل اساسنامه خود با این تاریخ هماهنگ نیستند. آنها می‌توانند به‌طور مستقل سال مالی را تعریف کنند که امکان دارد با سال مالیاتی یکی نباشد
نکته‌ای که باید بدانید این است که مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا پایان 4 ماه شمسی از شروع این سال است
یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی بدانید این است که مطمئن شوید معافیت مالیاتی ندارید. طبق قانون 4 مورد از فعالیت‌های مختلف هستند که نیازی به ارسال اظهارنامه ندارند. این 4 مورد عبارت‌اند از
این موارد بیشتر شامل اشخاص حقیقی می‌شود. بنابراین اگر یک شخص حقوقی هستید؛ باید تمام قوانین در مورد معافیت مالیاتی را مطالعه کنید تا در این خصوص مطمئن شوید
..گاهی اوقات ممکن است شما به عنوان یک شخص حقوقی، شرکتی را ثبت کنید اما هیچ فعالیتی نداشته باشید. در این صورت بیشتر افراد فکر می‌کنند که نیازی به ارسال اظهارنامه مالیاتی ندارند و به شکل خودکار از پرداخت مالیات معاف هست
این در حالی است که شما هم باید درست مانند شرکت‌های فعال، اظهارنامه خود را حداکثر پس از گذشت 4 ماه از آغاز سال مالی، ارسال کنید. با این‌حال نیازی به پر کردن فرم نیست و می‌توانید آن را به شکل سفید تحویل دهید. سفید بودن فرم نشانه عدم فعالیت شما است. این ترتیب به مجریان قانون اعلام می‌کنید که قصد دور زدن قوانین مالیاتی را نداشته و صرفا به دلیل عدم فعالیت نمی‌توانید هزینه‌ای پرداخت کنید
.در صورتی که کارنامه مالی خود را به موقع برای سازمان مربوطه ارسال نکنید؛ مشمول جرائم و تبعات قانونی می‌شود. به این معنا که مقدار مالیاتی که باید بپردازید؛ افزایش می‌یابد. این جریمه معمولا غیر قابل بخشش است و باید آن را پرداخت کنید
بر این اساس جریمه اشخاص حقوقی برابر 30 درصد بدهی مالیاتی و اشخاص حقیقی برابر 10 درصد است. دقت کنید در صورتی که فرم خود اظهاری را به شکل کامل پر نکنید و درآمدهایی را کتمان یا هزینه‌های غیر واقعی را در آن درج کنید؛ این جریمه‌ها برای شما اعمال می‌شوند
همان‌طور که دیرکرد در پرداخت مالیات و نداشتن صداقت در پر کردن فرم‌ها مشمول جریمه می‌شود؛ افراد خوش‌حساب می‌توانند جایزه دریافت کنند
بر این اساس اگر به عنوان یک شخص حقیقی یا حقوقی، اظهارنامه خود را به مدت 3 سال متوالی، در موعد مقرر ارسال کنید و مورد قبول سازمان واقع شود؛ می‌توانید از 5 درصد جایزه خوش‌حسابی نسبت به مالیات‌های پرداخت شده طی این سه سال، بهره‌مند شوید